2025-11-11
Rozważasz psychoterapię, ale nie wiesz, od czego zacząć? Zrozumienie różnic między nurtami psychoterapii jest kluczowe. Dowiedz się, czym charakteryzuje się terapia poznawczo-behawioralna, psychodynamiczna, systemowa i humanistyczna, aby świadomie wybrać.

Gdy zaczynamy szukać pomocy, okazuje się, że świat terapii jest bardzo zróżnicowany. Nurty psychoterapii, takie jak psychodynamiczny, poznawczo-behawioralny (CBT), humanistyczny czy systemowy, oferują różne podejścia, narzędzia i perspektywy pracy. 

Nie ma jednej "najlepszej" terapii dla każdego. Skuteczność leczenia zależy od indywidualnych potrzeb, rodzaju problemu, a także od relacji, jaka wytworzy się między pacjentem a terapeutą. 

Zrozumienie nurtów 

Wybór nurtu ma znaczenie, ponieważ wpływa na:

• Cel terapii: Co konkretnie chcecie osiągnąć?

• Metody pracy: Jak będą wyglądały sesje? Na czym będziecie się koncentrować?

• Czas trwania: Niektóre nurty są z natury krótkoterminowe, inne – długoterminowe.

• Rolę terapeuty: Czy terapeuta będzie bardziej aktywny i dyrektywny, czy też bardziej wspierający i podążający za pacjentem?

Nurty psychoterapii – krótki przewodnik

Przyjrzyjmy się bliżej najczęściej spotykanym nurtom psychoterapii.

1. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT)

Na czym się skupia: Na wzajemnym wpływie myśli, emocji i zachowań. Zakłada, że to, jak interpretujemy wydarzenia (myśli), wpływa na nasze samopoczucie (emocje) i sposób działania (zachowania). Dla kogo:

• Problemy z lękiem (fobie, ataki paniki, lęk społeczny, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne – OCD).

• Depresja.

• Zaburzenia odżywiania.

• Problemy ze snem.

• Zarządzanie gniewem.

• Stres. Jak działa: Skupia się na tu i teraz. Terapeuta i pacjent wspólnie identyfikują dysfunkcyjne wzorce myślenia i zachowań, a następnie pracują nad ich zmianą. Wykorzystuje techniki behawioralne (np. ekspozycję) i poznawcze (np. restrukturyzację poznawczą), często z "pracą domową" między sesjami. Jest zorientowana na cel i zazwyczaj krótkoterminowa (kilkanaście do kilkudziesięciu sesji). Charakterystyczne: Bardzo ustrukturyzowana, skoncentrowana na konkretnych problemach i celach. Terapeuta jest aktywny i dyrektywny.

2. Terapia psychodynamiczna

Na czym się skupia: Na wpływie nieświadomych procesów, doświadczeń z przeszłości (szczególnie z dzieciństwa) oraz relacji z ważnymi osobami na obecne funkcjonowanie. Często odwołuje się do konfliktów wewnętrznych i mechanizmów obronnych. Dla kogo:

• Przewlekłe trudności w relacjach.

• Powtarzające się, destrukcyjne wzorce zachowań.

• Głębsze problemy z tożsamością i poczuciem sensu.

  Depresja, zaburzenia lękowe, osobowości. Jak działa: Pacjent swobodnie opowiada o swoich myślach, uczuciach, snach i wspomnieniach (tzw. wolne skojarzenia). Terapeuta pomaga mu odkrywać nieświadome treści, analizować relację terapeutyczną (przeniesienie) oraz rozumieć, jak przeszłość wpływa na teraźniejszość. Jest to zazwyczaj terapia długoterminowa, często prowadzona raz lub dwa razy w tygodniu. Charakterystyczne: Mniej dyrektywna niż CBT, głębiej eksploruje historię życia pacjenta. Terapeuta jest bardziej neutralny i interpretuje ukryte znaczenia.

Zobacz także: Psychoterapia Pruszków

3. Terapia humanistyczna (np. Terapia Gestalt, Terapia Skoncentrowana na Kliencie)

Na czym się skupia: Na wierze w wewnętrzny potencjał człowieka do rozwoju i samorealizacji. Podkreśla znaczenie "tu i teraz", autentyczności, świadomości emocji i doświadczeń. Dla kogo:

• Poczucie pustki, braku sensu, utraty celu.

• Trudności w akceptacji siebie.

• Potrzeba rozwoju osobistego, odkrycia własnego potencjału.

• Problemy z wyrażaniem emocji. Jak działa: Terapeuta stwarza bezpieczną, empatyczną i akceptującą atmosferę, w której pacjent może swobodnie eksplorować swoje doświadczenia. Ważna jest relacja terapeutyczna oparta na zaufaniu i autentyczności. W nurcie Gestalt często stosuje się eksperymenty, pracę z ciałem i techniki doświadczeniowe. Charakterystyczne: Niedyrektywna (zwłaszcza w terapii skoncentrowanej na kliencie), skupiona na teraźniejszości, wzmacnianiu wewnętrznych zasobów i samoakceptacji.

4. Terapia systemowa

Na czym się skupia: Na systemie (najczęściej rodzinie), w którym funkcjonuje osoba. Zakłada, że problemy jednostki często są symptomem szerszych dysfunkcji w systemie relacji, a zmiana u jednej osoby wpływa na całą sieć powiązań. Dla kogo:

• Problemy rodzinne (konflikty, kryzysy, trudności wychowawcze).

• Trudności w parach.

• Problemy dzieci i młodzieży (często cała rodzina uczestniczy w sesjach).

• Uzależnienia (w kontekście rodzinnym). Jak działa: Sesje mogą odbywać się z udziałem całej rodziny, pary lub pojedynczych członków. Terapeuta analizuje wzorce komunikacji, role w rodzinie, granice i dynamikę relacji. Celem jest zmiana dysfunkcyjnych wzorców systemowych. Charakterystyczne: Często pracuje z wieloma osobami jednocześnie, szuka rozwiązań w kontekście relacyjnym.

Jak wybrać nurt psychoterapii?

1. Zastanów się nad swoim problemem i celami.

2. Pomyśl o preferencjach.

3. Porozmawiaj ze specjalistą: Wielu terapeutów pracuje integracyjnie, łącząc elementy różnych nurtów. Podczas pierwszej konsultacji możesz opowiedzieć o swoich problemach, a terapeuta doradzi. Nie bój się zadawać pytań o jego podejście i metody pracy.

4. Zaufaj intuicji i relacji: Nawet najlepszy nurt nie zadziała, jeśli nie poczujesz zaufania do terapeuty. Jeśli po kilku sesjach czujesz, że coś nie pasuje, masz prawo szukać dalej.

Podsumowanie

Wybór nurtu psychoterapii jest kluczowy dla świadomego podjęcia decyzji. Pamiętaj, że psychoterapia to proces, który wymaga zaangażowania.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o dostępnych formach pomocy, warto szukać informacji na stronach poradni zdrowia psychicznego, ośrodków terapeutycznych lub prywatnych gabinetów oferujących psychoterapię.

Nadesłał: redakcja