Statystyki są bezlitosne. W Polsce aż 66%* nastolatków doświadcza przemocy rówieśniczej, a co ósmy w Europie boryka się z cyberprzemocą**. To nie tylko przypadki fizycznej agresji. Magdalena Boćko-Mysiorska, pedagożka i trenerka All About Parenting podkreśla, że przemoc ma nie tylko wymiar fizyczny, ale to również wyśmiewanie, wykluczanie, ignorowanie i do tego dzieje się bliżej, niż myślisz.

Zamów artykuły sponsorowane na serwisie Poradnik-Zdrowia.pl w kilka minut, poprzez platformę Link Buildingu np.:

Przeczytaj również: Jak skutecznie komunikować granice dziecku, aby je szanowało? Jak wspierać dziecko w adaptacji przedszkolnej? Ekspertka radzi Jak skuteczne reagować na złość i agresję u dziecka?

Głośny serial Netfliksa „Dojrzewanie” wywołał poruszenie – to brutalna, szczera opowieść o świecie nastolatków, w którym króluje presja, samotność i przemoc. Dla wielu rodziców produkcja ta była wstrząsającym zderzeniem z rzeczywistością młodych ludzi. Magdalena Boćko-Mysiorska, pedagożka i propagatorka empatycznej komunikacji, zwraca uwagę, że wciąż powszechne jest przekonanie, iż przemoc nie dotyczy „naszych” dzieci. Ale czy na pewno?

Czy jesteś blisko swojego dziecka?

W centrum refleksji nie stoją jednak telefony czy gry komputerowe, ale brak relacji. To nie one uzależniają. Uzależnia to, co dzieci w nich znajdują. Czego może nie znajdują u nas – relacji, autonomii, uwagi, wsparcia.

Pedagożka zwraca uwagę, że dziecko może być nie tylko ofiarą, ale i sprawcą przemocy – często nieświadomie. Dlatego tak ważna jest codzienna uwaga i rozmowa, nie tylko o ocenach, ale również o emocjach, o tym, co boli, co cieszy, co niepokoi.

Przemoc rówieśnicza – jak reagować i jak uczyć dzieci reagowania?

Nic nie przeraża i nie zasmuca tak bardzo, jak pozostanie obojętnym wobec krzywdy drugiego człowieka. Dzieci nie nauczą się empatii i odwagi, jeśli nie zobaczą ich u dorosłych. Wspierająca reakcja, dostrzeganie sytuacji, w których ktoś doświadcza przemocy, a także rozmowy o granicach i proszeniu o pomoc – to podstawy, które warto ćwiczyć z dziećmi od najmłodszych lat.

„Nienawidzę cię!” – co przez to chce powiedzieć dziecko?

W komunikacji z nastolatkiem nie zawsze chodzi o to, by usłyszeć jego „logiczne” odpowiedzi. Czasem chodzi o umiejętność usłyszenia emocji ukrytej za słowem – nawet jeśli brzmi ono brutalnie.

Dziecko w pewnym okresie życia i rozwoju przestaje w złości kopać, szczypać, czy rzucać się na podłogę i wchodzi na wyższy poziom wyrażania tego, co czuje i czego potrzebuje, a także na co się nie zgadza. Zaczyna używać do tego wszystkiego słów, często wielkich i raniących. To nie znaczy, że rodzic ma zgadzać się na każdą formę wyrażania złości, ale warto spojrzeć głębiej – co dziecko chce przez to powiedzieć.

Jak reagować?

„Nienawidzę cię”

Musi być ci źle, skoro mówisz tak straszne rzeczy. Wrócimy do nich jeszcze. Teraz płacz, jeśli to pomaga. Jestem z tobą.

Nie chcę, żebyś tak do mnie mówiła. Złość jest w porządku, ale nie można nią krzywdzić innych.

„Jesteś najgorszą mamą na świecie”

Jesteś zdenerwowany i tylko dlatego tak mówisz. Zamień to jednak w przyszłości np. na: „Jestem wściekły, najbardziej na świecie”

Możesz wyrzucić złość przez krzyk, skakanie, darcie gazety, ale proszę nie mów do nie takich rzeczy.

„Jesteś głupia. IDŹ SOBIE!”

Rozumiem twoja złość, jednak nie chce tak przykrych słów w naszym domu. Porozmawiamy później, na spokojnie.

Następnym razem zamień te raniące słowa na: "Chcę zostać sama. Dzięki!” 

To nie liczby. To alarm.

Jak podkreśla Magdalena Boćko-Mysiorska, dane z raportu Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę to nie są tylko liczby. To alarm, że nasze dzieci potrzebują więcej nas, rodziców. Przemoc, której dzieci doświadczają i którą – niekiedy nieświadomie – same stosują, nie bierze się znikąd. Wynika z niewysłuchanych emocji, nieoswojonych napięć i braku przestrzeni na bycie sobą.

Serial „Dojrzewanie” jest trudny, bo prawdziwy. I choć fikcyjny, pokazuje realny problem. Może być początkiem rozmowy. Ale tylko my, dorośli, możemy sprawić, że nasze dzieci nie będą musiały krzyczeć, aby zostać zauważone.

*Dane raportu Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, „Diagnoza przemocy wobec dzieci w Polsce 2023”.

**Europejskie Biuro Światowej Organizacji Zdrowia Światowa, Drugi tom badania dot. zachowań zdrowotnych uczniów – w ramach programu  HBSC (Health Behaviour in School-aged Children)